کلسترول و تریگلیسیرید: تفاوتها، خطرات و راههای کنترل

کلسترول و تریگلیسیرید دو نوع اصلی چربی (لیپید) در خون هستند که وجود آنها برای عملکرد طبیعی بدن ضروری است، اما سطوح بالای این چربیها میتواند خطر جدی برای سلامت قلب و عروق ایجاد کند. این مقاله به بررسی تفاوتها، عوارض و راههای کنترل این چربیهای خون میپردازد.

تفاوت کلسترول و تریگلیسیرید

انواع کلسترول

1. LDL (کلسترول بد)

   • باعث تشکیل پلاک در دیواره عروق میشود

   • سطح مطلوب: کمتر از 100 mg/dL

2. HDL (کلسترول خوب)

   • پلاکهای چربی را از عروق پاک میکند

   • سطح مطلوب: بالای 60 mg/dL

3. تریگلیسیرید

   • سطح مطلوب: کمتر از 150 mg/dL

   • سطح خطرناک: بالای 500 mg/dL

علل افزایش چربیهای خون

عوامل قابل کنترل:

• رژیم غذایی پرچرب و پرکربوهیدرات

• کمتحرکی

• چاقی و اضافه وزن

• مصرف الکل

• سیگار کشیدن

عوامل غیرقابل کنترل:

• سن (خطر بعد از 40 سالگی افزایش مییابد)

• جنسیت (مردان بیشتر در خطرند)

• سابقه خانوادگی

• برخی بیماریهای زمینهای (دیابت، کمکاری تیروئید)

علائم چربی خون بالا

این بیماری معمولاً بدون علامت است، اما در موارد شدید ممکن است باعث:

• رسوب چربی در پوست (گزانتوما)

• درد شکم (در پانکراتیت ناشی از تریگلیسیرید بالا)

• تنگی نفس (در بیماریهای قلبی ناشی از آن)

عوارض چربی خون بالا

• تصلب شرایین (آترواسکلروز)

• بیماری عروق کرونر قلب

• سکته مغزی

• پانکراتیت (در تریگلیسیرید بسیار بالا)

• کبد چرب

راههای تشخیص

1. آزمایش خون (پروفایل لیپیدی)

   • ناشتا بودن 9-12 ساعت قبل از آزمایش ضروری است

   • اندازهگیری: LDL، HDL، تریگلیسیرید و کلسترول تام

2. تستهای تکمیلی

   • اندازهگیری ApoB

   • تست Lp(a)

   • سونوگرافی عروق کاروتید

درمان و کنترل

1. تغییرات سبک زندگی

• رژیم غذایی:

  • کاهش چربیهای اشباع (کمتر از 7% کالری روزانه)

  • افزایش مصرف فیبر (جو دوسر، حبوبات)

  • مصرف ماهیهای چرب (ماهی سالمون) 2 بار در هفته

  • محدودیت مصرف الکل و شکر

• ورزش:

  • حداقل 150 دقیقه فعالیت هوازی در هفته

  • تمرینات مقاومتی 2 روز در هفته

• کاهش وزن:

  • کاهش 5-10% وزن بدن تأثیر چشمگیری دارد

2. درمان دارویی

پیشگیری

1. انجام آزمایش چربی خون هر 5 سال پس از 20 سالگی

2. حفظ وزن مناسب

3. فعالیت بدنی منظم

4. ترک سیگار

5. مدیریت استرس

نکات تغذیهای مهم

✅ غذاهای مفید:

• روغن زیتون

• آجیل خام

• میوهها و سبزیجات

• غلات کامل

❌ غذاهای مضر:

• فستفودها

• شیرینیجات صنعتی

• گوشتهای فرآوریشده

• غذاهای سرخکردنی

جمعبندی

کنترل کلسترول و تریگلیسیرید نیازمند ترکیبی از تغییرات سبک زندگی و در موارد ضروری، درمان دارویی است. با تشخیص به موقع و مدیریت مناسب میتوان از عوارض خطرناک این بیماری پیشگیری کرد.

منابع معتبر:

• انجمن قلب آمریکا (AHA)

• کالج کاردیولوژی آمریکا (ACC)

• سازمان جهانی بهداشت (WHO)