فشار خون بالا (پرفشاری خون): علل، علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری

فشار خون بالا یا پرفشاری خون (Hypertension) یک بیماری شایع و خطرناک است که در آن فشار خون در دیواره رگها به طور مداوم بالا میماند. این بیماری اغلب بدون علامت است، به همین دلیل به آن "قاتل خاموش" میگویند. فشار خون بالا یکی از اصلیترین عوامل خطر برای بیماریهای قلبی-عروقی، سکته مغزی و نارسایی کلیه محسوب میشود.

مقدمه

فشار خون بالا یا پرفشاری خون (Hypertension) یک بیماری شایع و خطرناک است که در آن فشار خون در دیواره رگها به طور مداوم بالا میماند. این بیماری اغلب بدون علامت است، به همین دلیل به آن "قاتل خاموش" میگویند. فشار خون بالا یکی از اصلیترین عوامل خطر برای بیماریهای قلبی-عروقی، سکته مغزی و نارسایی کلیه محسوب میشود.

انواع فشار خون بالا

1. فشار خون اولیه (اساسی): 90-95% موارد را شامل میشود و علت مشخصی ندارد.

2. فشار خون ثانویه: 5-10% موارد که ناشی از بیماریهای زمینهای مانند مشکلات کلیوی یا اختلالات هورمونی است.

علل و عوامل خطر

عوامل غیرقابل تغییر:

• سن (خطر پس از 40 سالگی افزایش مییابد)

• سابقه خانوادگی

• نژاد (در افراد آفریقایی-آمریکایی شایعتر است)

عوامل قابل تغییر:

• چاقی و اضافه وزن

• مصرف زیاد نمک

• کمتحرکی

• مصرف الکل و سیگار

• استرس مزمن

• برخی داروها (مانند ضدالتهابهای غیراستروئیدی)

علائم فشار خون بالا

اکثر افراد مبتلا هیچ علامتی ندارند، اما در موارد شدید ممکن است علائم زیر ظاهر شود:

• سردرد (به ویژه در ناحیه پشت سر)

• سرگیجه

• تاری دید

• خونریزی بینی

• تنگی نفس

• درد قفسه سینه

درجهبندی فشار خون

عوارض فشار خون بالا در صورت عدم درمان

• بیماریهای قلبی (سکته قلبی، نارسایی قلبی)

• سکته مغزی

• نارسایی کلیه

• مشکلات بینایی

• اختلال شناختی و زوال عقل

• سندرم متابولیک

تشخیص فشار خون بالا

• اندازهگیری منظم فشار خون (حداقل دو بار در دو موقعیت مختلف)

• آزمایش خون (کراتینین، الکترولیتها)

• آزمایش ادرار

• نوار قلب

• اکوکاردیوگرافی در برخی موارد

درمان فشار خون بالا

1. تغییرات سبک زندگی:

• کاهش مصرف نمک (کمتر از 5 گرم در روز)

• رژیم غذایی DASH (سرشار از میوه، سبزیجات و لبنیات کمچرب)

• ورزش منظم (30 دقیقه در روز)

• کاهش وزن در صورت اضافه وزن

• ترک سیگار و محدودیت الکل

• مدیریت استرس

2. درمان دارویی:

• مهارکنندههای ACE (مانند انالاپریل)

• مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسین (مانند لوزارتان)

• مسدودکنندههای کانال کلسیم (مانند آملودیپین)

• دیورتیکها (مانند هیدروکلروتیازید)

• مسدودکنندههای بتا (در موارد خاص)

پیشگیری از فشار خون بالا

• حفظ وزن مناسب

• فعالیت بدنی منظم

• مصرف متعادل نمک

• پرهیز از سیگار و الکل

• کنترل استرس

• چکاپهای منظم فشار خون

نکات مهم برای بیماران

• فشار خون خود را به طور منظم اندازهگیری کنید

• داروها را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف نمایید

• از قطع خودسرانه داروها خودداری کنید

• در صورت مشاهده عوارض دارویی به پزشک اطلاع دهید

جمعبندی

فشار خون بالا یک تهدید جدی برای سلامت است که با تشخیص به موقع و مدیریت مناسب قابل کنترل میباشد. ترکیب تغییرات سبک زندگی با درمان دارویی در صورت نیاز، بهترین راهکار برای پیشگیری از عوارض خطرناک این بیماری است.

منابع معتبر:

• انجمن قلب آمریکا (AHA)

• سازمان جهانی بهداشت (WHO)

• راهنمای بالینی JNC 8