روش‌های ترک اعتیاد به قرص متادون چیست؟

متادون یک داروی اعتیاد آور است که مصرف بلند مدت غیر اصولی آن برای افراد اعتیاد شدیدی ایجاد می کند. به همین خاطر افرادی که اقدام به مصرف متادون کرده اند، می بایست در سریع ترین زمان ممکن برای کاهش عوارض مصرف این دارو، اقدام به ترک متادون کنند. متادون یک داروی شیمیایی است که برای کاهش درد تجویز می شود. برای معرفی بهتر این دارو با پذیرش دکتر همراه باشید.

متادون یک داروی اعتیاد آور است که مصرف بلند مدت غیر اصولی آن برای افراد اعتیاد شدیدی ایجاد می کند. به همین خاطر افرادی که اقدام به مصرف متادون کرده اند، می بایست در سریع ترین زمان ممکن برای کاهش عوارض مصرف این دارو، اقدام به ترک متادون کنند. متادون یک داروی شیمیایی است که برای کاهش درد تجویز می شود. تجویز این دارو توسط پزشکان رایج است و با توجه به دز مصرفی که پزشک توصیه می کند، هیچ اعتیادی در بدن ایجاد نمی شود؛ اما به هر حال اگر دز مصرفی متادون افزایش پیدا کند، فرد به شدت به متادون معتاد خواهد شد و دچار وسوسه مواد مخدر می شود که باید با یک روش اصولی اقدام به ترک متادون کند. روش های مختلفی برای ترک متادون وجود دارد که در ادامه قصد داریم شما را با آنها آشنا کنیم. 

متادون جزء مواد مخدر اعتیادآور است که در سال 1937 و در دوره جنگ جهانی دوم توسط پزشکان آلمانی ساخته شد. از این ماده برای درمان افراد مبتلا به دردهای شدید استفاده می‌شد. متادون به صورت پودر کریستالی سفید رنگ یا قرص و شربت در بازار موجود است. امروزه از این ماده اعتیادآور به عنوان یک داروی نگهدارنده برای مهار اعتیاد به مواد مخدر استفاده می‌شود. متادون معمولا به ‌صورت پودر در نوشیدنی حل می‌شود و روزی یک ‌بار به صورت خوراکی مصرف می‌شود.

این ماده اعتیادآور بر روی گیرنده‌های اوپیوئیدی، مانند هروئین عمل می‌کند تا شدت درد و خماری فرد مصرف کننده را کاهش دهد. مدت زمان اثر متادون در ابتدای مصرف 4 تا 7 ساعت بوده و در مصرف طولانی مدت به یک تا دو روز می‌رسد.

متادون در دسته‌ای از داروها قرار دارد و به عنوان یک داروی ترک اعتیاد بدون درد و خماری شناخته می‌شود. این دارو امروزه علاوه بر تسکین درد، به عنوان بخشی از درمان وابستگی به مصرف هروئین نیز استفاده می‌شود. متادون به فرم‌های دارویی قرص خوراکی، فرآورده تزریقی، پودر و محلول خوراکی در بازار ایران عرضه می‌شود.

برای آگاهی کامل از عوارض متادون لازم است تا درباره نحوه عملکرد آن نیز بدانید. ماده اعتیادآور متادون از طریق اتصال به نوعی از گیرنده اپیوئیدی و فعال سازی آن عمل می‌کند. متادون به این شکل اثرات ضد درد و آرام بخش خود را ایجاد می‌کند. همچنین ممکن است برخی عوارض متادون مانند یبوست، دپرشن، مشکلات تنفسی و تهوع هم در ابتدای مصرف این ماده رخ بدهد.

توجه داشته باشید که متادون نحوه پاسخ دهی مغز و سیستم عصبی به درد را تغییر می‌دهد و بیمار احساس تسکین می‌کند.

این دارو در ترک مواد مخدر دیگر به کار می‌رود چرا که اثرات کندی داشته و مانع بروز علائم سندروم محرومیت می‌شود. این نوع از درمان وابستگی به مواد را جایگزین درمانی می‌نامند. جایگزین درمانی تنها با نظر پزشک متخصص و تحت مراقبت قابل اجراست. چرا که ممکن است فرد مبتلا به اعتیاد، متادون را جایگزین مواد مصرفی خود کرده و به این دارو وابسته شود. در صورت تجویز متادون برای تسهیل روند، باید بدانید که این دارو به جای ماده مصرفی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. بلکه به عنوان بخشی از برنامه درمانی مصرف کننده و در کنار سایر مراقبت‌های روانی و جسمانی در نظر گرفته می‌شود.

نحوه مصرف متادون به چه صورت است؟

باید بدانید که متادون تنها با نسخه پزشک قابل تهیه است و تهیه آن از طریق دیگر، غیرقانونی است. مصرف غیر قانونی متادون باعث اعتیاد، بروز رفتارهای پرخطر و بروز علائم مسمومیت یا عوارض جانبی شدید می‌شود.

میزان مصرف متادون تنها براساس تشخیص پزشک و با توجه به شرایط بیمار تعیین می‌شود. چنانچه متادون به عنوان داروی تجویز شده باشد، ممکن است نیاز به مصرف طولانی مدت متادون باشد. پس از طی دوره درمان، پزشک میزان مصرف متادون را به تدریج کاهش می‌دهد تا به آهستگی دارو قطع شود. چرا که با مصرف مداوم و کنترل نشده این ماده اعتیادآور، عوارض متادون به مرور در فرد مصرف کننده نمایان می‌شود.

عوارض متادون

متادون ماده‌ای به شدت اعتیادآور است و به عنوان شبه مخدر نیز شناخته می‌شود. بسیاری از مراکز ترک اعتیاد برای درمان اعتیاد به مواد مخدر دیگر، از متادون استفاده می‌کنند که خود باعث ایجاد وابستگی می‌شود. به دلیل بالا بودن عوارض متادون، بهتر است مصرف این ماده زیر نظر پزشک باشد تا از اعتیاد به متادون جلوگیری شود.

دارویی مانند متادون، اگر بدون تجویز پزشک و خود سرانه مصرف شود، بعد از گذشت یک سال، عوارضی جدی به همراه خواهد داشت. این ماده می‌تواند مانند مخدرهای دیگر، فرد را از لحاظ فیزیکی و یا روانی به خود وابسته کند.

این ماده مخدر از آن دسته داروهایی است که عوارض منفی بسیاری بر روی بدن می‌گذارد. به همین دلیل است که شناخت این ماده و همین‌طور نشانه‌های اعتیاد به آن از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از رایج‌ترین عوارض متادون که برای بیمار پیش می‌آید، مشکلات کبدی و به‌ خصوص سرطان کبد است. در ادامه به عوارض متادون بر روی بدن می‌پردازیم:

• یبوست
• تعریق بسیار
• سرگیجه
• حالت تهوع و استفراغ
• کاهش اشتها
• انقباض مردمک‌ها
• کبودی لب‌ها
• درد در ناحیه شکم
• زخم‌های گوارشی 
• عوارض پوستی 
• درد در قفسه سینه

عوارض جانبی مصرف متادون چیست؟

هر دارو در کنار اثرات درمانی مطلوبی که دارد، ممکن است باعث عوارض ناخواسته نیز بشود. اگر چه تمام عوارض متادون در یک فرد دیده نمی‌شود، اما در صورت بروز علائم زیر حتما با پزشک خود مشورت کنید.

سرگیجه، خواب آلودگی، بی قراری، یوفوریا، تپش قلب، دوبینی، شوک، دپرشن تنفسی، احتباس ادراری و گرفتگی عضلات از عوارض متادون محسوب می‌شوند.

در صورت بروز هر یک از علائم نام برده شده احتمال مسمومیت با متادون وجود دارد. به همین خاطر به سرعت با پزشک خود تماس حاصل کرده و به مراکز درمانی مراجعه کنید. از عوارض متادون که باید جدی گرفته شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تنفس سطحی و احساس تنگی نفس
• خواب آلودگی و گیجی شدید
• کند شدن ضربان قلب
• تنگ شدن مردمک‌های چشم
• رفتن به کما

علائم مصرف بیش از اندازه متادون چیست؟

مصرف بیش از اندازه این ماده اعتیادآور می‌تواند باعث بروز عوارض متادون شود. تغییر دوز این دارو به صورت خودسرانه یا مصرف غیر قانونی متادون ممکن است موجب اوردوز یا مسمومیت دارویی شود. علائم مصرف بیش از حد این ماده مخدر و عوارض متادون به صورت زیر است. در صورت مشاهده این علائم به سرعت به مراکز درمانی مراجعه کنید:

• تنگی نفس و تنفس آهسته
• کاهش ضربان قلب
• خواب آلودگی شدید
• ضعف عضلانی
• بیهوشی طولانی و کما

پیش از مصرف متادون، چه مواردی را با پزشک خود مطرح کنیم؟

همانطور که در بالا اشاره شد، عوارض متادون جدی و خطرناک هستند، در نتیجه پیش از مصرف آن باید با دکتر مشورت کنید. مصرف متادون به برخی از افراد توصیه نمی‌شود. به همین دلیل پیش از مصرف آن لازم است تا پزشک را از موارد زیر مطلع کنید.

1. بیماری‌های قلبی
2. مشکلات تنفسی و بیماری‌های ریوی
3. سابقه تومور مغزی
4. سابقه تشنج
5. مشکلات صفراوی، پانکراس یا تیروئید
6. مصرف آرامبخش‌ها یا داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب
7. مصرف الکل
8. مصرف داروهای خواب آور
9. مصرف فراورده‌های گیاهی

جربه ترک متادون

بسیاری از افرادی که اقدام به ترک قرص و شربت متادون کرده اند، در ابتدا بر این باور نبوده اند که متادون یک داروی اعتیاد آور است. بعضی از افراد هم برای کاهش دردهای در حین ترک اعتیاد خود اقدام به مصرف متادون کرده اند؛ غافل از اینکه خود متادون هم دارویی است که مانند مواد مخدر در بدن ما انسان ها اعتیاد شدیدی ایجاد می کند.

خوشبختانه، افرادی که تجربه ترک متادون را دارند، از ترک کردن این دارو راضی هستند؛ چرا که عوارض شدیدی که مصرف خود متادون ایجاد می کند، کمتر از عوارضی است که ممکن است بعد از ترک متادون پیش بیاید.

روش های ترک متادون

روش های مختلفی برای ترک کردن متادون وجود دارد که بعضی از آن ها اصولی و بعضی از آن ها غیر اصولی هستند. در ادامه شما را با دو روش اصلی ترک متادون آشنا می کنیم.

• ترک متادون در خانه: یکی از روش هایی که می توان با کمک آن متادون را ترک کرد، قطع مصرف متادون است. بعضی از افراد سعی دارند که مصرف متادون را در خانه های خودشان محدود کنند تا کم کم به ترک متادون برسند؛ اما متاسفانه با توجه به عوارض متادون که ترک غیر اصولی آن ایجاد می کند، همواره توصیه می شود که افراد در خانه و بدون نظر پزشک اقدام به ترک متادون نکنند. بنابراین، ترک متادون در خانه جزء روش های غیر اصولی به شمار می رود و همواره توصیه می شود که افراد برای ترک کردن متادون به یکی از کلینیک های ترک اعتیاد خصوصی و یا دولتی مراجعه کنند تا عوارض مربوط به ترک کردن این ماده اعتیاد آور بسیار کاهش پیدا کند.

• ترک متادون در کمپ های ترک اعتیاد: دومین و شاید بهترین روشی که برای ترک متادون وجود دارد این است که افراد به یکی از کمپ های ترک اعتیاد مراجعه کنند و مراحل ترک متادون خود را زیر نظر پزشک و روانپزشک انجام دهند. در کلینیک های ترک اعتیاد دو روش برای ترک اصولی متادون وجود دارد. اولین روش برای افرادی است که دز مصرفی کمتری از متادون داشته اند. در این افراد می توان با روش سم زدایی فوق سریع و در یک مدت زمان کوتاهی به فرد مصرف کننده کمک کرد تا متادون را ترک کند.

روش دیگری که در کلینیک های ترک اعتیاد مورد استفاده قرار می گیرد، سم زدایی تدریجی است. این روش برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که سن بالایی دارند و از طرفی دز مصرفی آن ها زیاد بوده است.

عوارض ترک متادون

به هر حال با توجه به اینکه متادون خود یک داروی اعتیاد آور است، طبیعی است که ترک متادون هم عوارضی را برای بدن ما انسان ها ایجاد می کند؛ اما خبر خوبی که برای شما وجود دارد این است که عوارض ترک متادون در برابر عوارض بلند مدتی که مصرف متادون ایجاد می کند، اصلا به چشم نمی آید.

پس از ترک قرص و شربت متادون ممکن است که با عوارض جسمی و روحی زیر مواجه شوید که خوشبختانه اگر در یک کلینیک ترک اعتیاد  اقدام به ترک کنید، این عوارض زیر نظر پزشکان بسیار کاهش پیدا می کند و شما راحت تر مراحل ترک را پشت سر خواهید گذاشت. 

• سرگیجه
• تعریق بسیار شدید
• احساس گرمای زیاد
• ایجاد اختلالات جنسی
• به هم ریختگی قاعدگی در خانم ها
• افسردگی شدید
• درد شکمی
• عوارض گوارشی
• افزایش وزن
• و ….

علائم ترک متادون چیست؟

اگر بعد از اطلاع از عوارض متادون تصمیم گرفتید که آن را ترک کنید، باید از عوارض قطع مصرف متادون نیز آگاه باشید.
اگر متادون را طبق دستور پزشک مصرف نکنید، خطرات جدی دارد. اگر مصرف این دارو را ناگهانی قطع کنید یا اصلا آن را مصرف نکنید، ممکن است آسیب‌های جدی به بدن‌تان وارد شود. علائم ترک قرص و شربت متادون معمولا 3 تا 4 روز پس از قطع مصرف شروع می‌شوند. باید بدانید که ترک متادون یک روند دراز مدت است. علائم اولیه ترک معمولا از 24 تا 36 ساعت پس از آخرین مصرف شروع می‌شوند. این در حالی است که فرآیند سم زدایی معمولا پس از 5 تا 7 روز شروع می‌شود.
علائم اولیه ترک متادون:
1. تحریک و بی قراری عصبی
2. اضطراب و استرس
3. دردهای عضلانی
4. بی خوابی و درگیری به اختلالات خواب
5. آبریزش بینی
6. تعریق بسیار
7. خمیازه

مهم نیست که تا چه اندازه درگیر اعتیاد شده اید. به هر حال باید بدانید که اعتیاد مشکلات جسمی و روحی بسیار زیادی برای شما و حتی خانواده شما ایجاد می کند. بنابراین، لازم است که حتما در سریع ترین زمان ممکن اقدام به درمان اعتیاد کنید. اگر بر این باور باشید که اعتیاد فقط یک بیماری است، می توانید خیلی راحت تر اقدام به ترک اعتیاد کنید.

در زمان ترک متادون چی بخوریم؟

یکی از سوالاتی که برای افرادی که قصد ترک متادون را دارند، پیش می آید این است که برای ترک کردن متادون چه چیزی بخوریم که عوارض ترک متادون کاهش پیدا کند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که خوراکی های متنوعی وجود دارند که می توانند به شما در زمان ترک قرص و شربت متادون کمک کنند. در ادامه شما را با بعضی از این خوراکی ها آشنا می کنیم.

• مصرف پروتئین های مختلف مانند گوشت مرغ، گوشت گوسفند و گوشت ماهی
• مصرف سبزیجات به اندازه کافی مانند اسفناج، کلم بروکلی، کلم و …
• مصرف کربوهیدرات باید محدود باشد.
• مصرف میوه های مختلف مانند نارگیل، زغال اخته و …
• مصرف به اندازه آب در طول روز به اندازه 8 لیوان بسیار توصیه می شود.

آیا مصرف متادون در بارداری و شیردهی ممکن است؟

اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی به سر می‌برید، باید حتما برای مصرف متادون با پزشک و داروساز مشورت کنید. درست است که متادون از جفت عبور می‌کند و در شیر نیز ترشح می‌شود. اما در موارد خاص برای بیماران در این دوران، متادون تجویز می شود. خصوصاً در شرایطی که مادر به مصرف موادی مانند هروئین اعتیاد دارد، ممکن است پزشک این مواد مخدر را با متادون جایگزین کند. چرا که علائم سندروم محرومیت در نوزادانی که از مادران مصرف کننده متادون به دنیا آمده‌اند، نسبت به هروئین کمتر است. این نوزادان باید تا مدت زیادی پس از تولد همچنان تحت نظارت پزشک باشند تا فرآیند ترک اعتیاد را به تدریج طی کنند.

اما در غیر این صورت به دلیل عوارض متادون بهتر است بدون تجویز پزشک به هیچ وجه این ماده اعتیادآور را مصرف نکنید. چرا که عوارض متادون هم در بدن مادر و هم در بدن نوزاد نمایان می‌شود.

توصیه‌های مهم درباره مصرف متادون

داروی متادون با داروهای زیر تداخل دارد و به هیچ وجه نباید آن‌ها را هم زمان مصرف کنید. مصرف این دارو‌ها همراه با متادون می‌توانید عوارض متادون را جدی تر کند.

• داروهای مهارکننده مونوآمین اکسیداز مانند رازاژیلین، سلژیلین
• الکل
• داروهای خواب آور و آرام بخش

ترک متادون با کلونیدین

داروی کلونیدین از جمله داروهایی است که تحقیقاتی بسیار زیادی روی آن شده است. ابتدا این دارو به عنوان یک داروی ضد انعقاد و کنترل کننده فشار خون مورد استفاده قرار گرفت؛ اما کم کم پزشکان متوجه شدند که این دارو اثر بسیار خوبی بر روی افرادی که قصد ترک اعتیاد را دارند، دارد.

پس از مصرف قرص کلونیدین، این قرص بر روی مغز و گیرنده های مغز فرد مصرف کننده متادون اثر خواهد گذاشت و میل به مصرف مجدد متادون را در آن فرد کاهش می دهد. از طرفی مصرف قرص کلونیدین باعث می شود که عوارض کوتاه مدت ترک متادون مانند درد بدن، آبریزش بینی، تعریق و … به شدت کاهش پیدا کند.

ترک متادون با کلونیدین برای خانم های بارداری که اعتیاد به مصرف متادون داشته اند، بسیار توصیه می شود. البته همواره توصیه می شود که افراد برای مصرف قرص کلونیدین جهت ترک متادون و یا ترک هر ماده مخدر دیگری حتما زیر نظر پزشک اقدام کنند؛ چرا که مصرف نادرست این دارو، باعث ایجاد عوارض بسیار شدیدی می شود

مدت زمان لازم برای ترک متادون

یکی از سوالات رایجی که برای افراد پیش می آید این است که ترک کردن متادون چند روز طول می کشد؟ با توجه به روش های مختلفی که برای ترک کردن متادون ذکر کردیم، ممکن است مدت زمان ترک متادون متفاوت باشد. به طور مثال اگر بخواهید در خانه اقدام به ترک متادون کنید، حتما باید مدت زمان بیشتری را برای ترک متادون پشت سر بگذارید؛ اما اگر بخواهید از روش های سم زدایی سریع و یا تدریجی برای ترک کردن متادون استفاده کنید، مدت زمان کمتری را برای ترک کردن متادون نیاز دارید.

• مدت زمان ترک متادون با سم زدایی تدریجی: مدت زمان ترک متادون در روش سم زدایی تدریجی بسیار متفاوت است؛ چرا که این روش برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که مصرف متادون زیادی داشته اند. بنابراین، مدت زمان ترک متادون با سم زدایی تدریجی بسته به سن، دز مصرفی و نظر پزشک متفاوت خواهد بود؛ اما معمولا می توان در یک مدت زمان دو هفته ای متادون را با روش سم زدایی تدریجی ترک کرد.
• مدت زمان ترک متادون با سم زدایی فوق سریع: روش سم زدایی فوق سریع برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که دز مصرفی متادون آن ها کم بوده است. از طرفی افرادی که تحت این درمان قرار می گیرند، می بایست حتما دارای شرایط سنی خاصی باشند. به طور مثال معمولا افراد زیر 40 سال تحت این درمان قرار می گیرند. مدت زمانی که برای ترک متادون در روش فوق سریع در نظر گرفته می شود، 2 تا 3 روز است.